روش خمکاری (Bending) يكي از پركاربردترين روش هاي ساخت قطعات مي باشد. اغلب بر روي اين قطعات فرم هاي استانداردي با منظورهاي متفاوت ايجاد شده است . مثال ساده اين نوع قطعات كيس دستگاه رايانه است. اين بار كه آن را براي تعويض سخت افزار باز مي كنيد با دقت بيشتري ساختار قاب آن را بررسي كنيد. براي مدل كردن اين نوع قطعات بايد از امكانات SMD (Sheet Metal Design) بهره جست. با توجه به اينكه فرآيند ساخت اين نوع قطعات با قطعاتي كه در PDG  (Part Design ساخته مي شوند متفاوت است محيط كاري جداگانه اي براي آن در نظر گرفته شده است. آنچه كه وجود SMD را مهم مي سازد تمايل طراح به مشاهده طرح گسترده قطعه در هنگام مدل كردن آنها مي باشد. يك قطعه و ابعاد 50 در 50 ميلي متر و شعاع خم 3 ميلي متر را در نظر بگيريد. شما به عنوان سازنده بايد ماده لازم براي ساخت اين قطعه ر ا از يك تسمه فولادي استاندارد از محل مناسب برش دهيد و از محل مناسب خم كنيد. اگر به هندبوك هاي مهندسي مكانيك مراجعه كنيد روابطي با ضرايب مشخص در آن ها آمده است تا توسط آن ها طول گسترده ورق محاسبه شود. شايد اين محاسبات براي قطعه ساده اين مثال امكان پذير باشد ولي در مورد قطعه اي پيچيده به سختي ممكن است و شايد هم امكان ناپذير باشد.

آموزش طراحی و مدلسازی ورقکاری در نرم افزار CATIA
نرم افزار تحلیل فرم و برش ورق فلزی با CATIA
آموزش گسترش و برخورد سطوح و احجام در نرم افزار CATIA

در طراحي قطعه هر دو نماي گسترده و قطعه اصلي در كنار هم قابل مشاهده است تا از ايجاد طرح هاي غير منطقي جلوگيري شود. به عنوان مثال ممكن است هم پوشاني (Overlap) دو قسمت از ورق در بررسي گسترده يك قطعه خمكاري شده مشخص شود. مطمئناً نمي توان تكه اي از ورق را براي ساخت چنين قطعه اي از آن جدا كرد. SMD سرويسي ارائه مي دهد كه مي تواند اين هم پوشاني و برخوردها را در مدل اصلي و گسترده شناسايي كند. زماني كه از اين نوع قطعات و گسترده آنها نقشه تهيه مي شود محل هاي خم (Bend Axis) بر روی شكل گسترده ورق در نقشه به صورت خودكار مشخص مي شود. حتي با تهيه خروجي با قالب DXF می توان نقشه گسترده ورق را در نرم افزارهاي نقشه كشي دو بعدي مانند AutoCAD باز کرد.

در SMD مي توان انواع فرم ها را بر روي ورق ايجاد كرد. نكته جالب اين است كه براي ايجاد اين فرم ها هيچ محدوديتي وجود ندارد زيرا مي توان با ساخت فرم هاي دلخواه و انتقال آن به اين محيط كاري فرم مورد نظر را با ايجاد يك مجموعه سنبه و ماتريس بر روي ورق منتقل كرد؛ يا با استفاده از ابزار ايجاد شده توسط كاربر، فرم ها و برش هايي را به طور هم زمان بر روي ورق ايجاد كرد.

در دو انتهاي محل خم شدن ورق در جايي كه دو خم به هم مي رسند شكاف هايي براي جلوگيري از چروكيدگي يا پاره شدن ورق در محل خم شدن ورق ايجاد مي شود (Relief). در SMD انواع شكاف هاي از پيش تعريف شده به دو سوي يك خم افزوده مي شود. این مسئله اهمیت فراگیری این بخش را تا حدودی بیان می نماید. برای وارد کردن مدل به محیط Generative sheet Metal Design کافی است، مدل خود را ابتدا در محیطی از کتیا مثلا Part Design ایجاد کرده و سپس از منوی کرکره ای Start و زیر منوی Mechanical Design بر شاخه Generative sheet Metal Design کلیک نمایید تا قطعه وارد این محیط شود. در واقع شما بدین طریق بین محیط های کتیا می توانید گردش نمایید. بسته به اینکه شما از کدام ورژن کتیا استفاده می نمایید پنجره دستورات کتیا می تواند پارامترهای متفاوتی جهت انتخاب دستور داشته باشد. خوب شما بایستی ابتدا هدف کاری خود را در محیط ورق کاری (شیت متال، Sheet Metal) مشخص نمایید!

آموزش کامل ورقکاری در نرم افزار SolidWorks
آموزش طراحی قالب‌های فلزی و برش
آموزش تغییر شکل نیم‌ساخته‌ها 

همانطور که می دانید هدف از این محیط طراحی و ساخت قطعاتی به شکل و فرم ورق می باشد. محصولاتی را که از ورق ساخته می شوند در حین عملیات ساخت برش داده می شوند، سوراخ می شوند و یا خم داده می شود. در واقع نمی توان انتظار داشت که ورق بدون شعاع خم (شعاع فیلت یا گردی خم = صفر) و با ضخامت های مختلف تبدیل به محصول شود. پس جهت کار در این محیط شرایط زیر را رعایت نمایید:

  • ضخامتی که در Sheet Metal Parameters در ابتدای تنظیمات وارد می نمایید بایستی با ضخامت کل پارت شما هم خوانی داشته باشد.
  • پارت هایی قابلیت تبدیل به شیت دارند که در قسمت خم، حتما دارای فیلت (گوشه گرد) باشند.


محیط Generative Sheet Metal Design يكي از محيط هاي آموزشي در دوره پیشرفته آموزش کتیا می باشد. مسیر ورود به این محیط از منوی مطابق تصویر زیر می باشد:

Start >> Mechanical Design >> Generative Sheet Metal Design

محیط Aerospace Sheet Metal Design يكي از محيط هاي آموزشي در دوره پیشرفته آموزش کتیا می باشد. که پس از فراگیری دستورات محیط Generative Sheet Metal Design آموزش داده می شود. مسیر ورود به این محیط از منوی مطابق تصویر زیر می باشد.

Start >> Mechanical Design >> Aerospace Sheet Metal Design

محیط Aerospace Sheet Metal Design مشابه محیط Sheet Metal Design اختصاص به مدل كردن قطعات ساخته شده با روش خمكاري دارد با اين تفاوت كه اين محيط كاري براي صنايع هوافضا اختصاصي شده است. کاربر در این محیط می تواند یک طرح ورقکاری شده را مدل سازی نماید و در انتها هم می تواند گسترده ورق به کار رفته را محاسبه نماید. در این محیط انواع دستورات خم و استمپ ها موجود می باشد و حتی کاربر می تواند برای طرح خود سنبه و ماتریس طراحی نموده و در این محیط به کار ببرد. همچنین محیط Aerospace Sheet Metal Design محيط اصلي طراحي بدنه هواپيما، قطعات هواپیما که دارای شکل آیرودینامیکی هستند (شبیه پوسته بال هواپیما) مي باشد. اين محيط توسط مهندسين هوافضا مورد استفاده قرار مي گيرد.

جهت دانلود رایگان طراحی ورقکاری در محیط Generative Sheet Metal Design نرم افزار CATIA بر لینک زیر کلیک نمائید:

جهت دانلود کامل آموزش طراحی و مدلسازی ورقکاری در نرم افزار کتیا (120 دقیقه، به زبان فارسی) بر لینک زیر کلیک نمائید:

اگر به فراگیری مباحث مشابه مطلب بالا علاقه‌مند هستید، آموزش‌هایی که در ادامه آمده‌اند نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:

مجموعه آموزش‌های محیط Part Design نرم افزار CATIA
مجموعه آموزش‌های محیط Assembly Design نرم افزار CATIA
مجموعه آموزش‌های محیط Shape Design & Styling نرم افزار CATIA
مجموعه آموزش‌های محیط Analysis & Simulation نرم افزار CATIA
مجموعه آموزش‌های محیط Machining نرم افزار CATIA
مجموعه آموزش‌های محیط Digital Mockup نرم افزار CATIA